“मग मी एवढं केलं, तर तू मला संध्याकाळी घेऊन जाशील?’’ छोट्याशा ‘बंबू’ने सवाल केला.  “अगं, पण मी घरी करते ना!” “नाही मला तिथलीच हवी!’’  “बरं बाई, नेईन.” आ..

मित्रमैत्रिणींनो तुम्हालाही छान छान पदार्थ बनवता यावेत, म्हणून तुमच्यासाठी सोप्या पाककृती देत आहोत...

थंडीचे दिवस म्हटलं म्हणजे थंडगार हवा. मनमुराद भटकंती, हिरवागार निसर्ग असे टवटवीत दिवस डोळ्यांसमोर येतात.या दिवसात भूकही..

पाककृती ..

वदनि कवळ घेता, नाम घ्या श्रीहरीचे। सहज हवन होते, नाम घेता फुकाचे। जीवन करी जिवित्वा, अन्न हे पूर्णब्रह्म। उदरभरण नोहे जाणिजे यज्ञकर्म॥..

व्हेजिटेबल सँडविच..

      योगेन चित्तस्य पदेन वाचां       मलं शरीरस्य च वैद्यकेन       यो s पाकरोन्तं प्रवरं मुनीनां       पतंजलिं प्रांजलिरानतो s स्मि ।। अर्थ : योगाद्वारा चित्ता..

शाळा, क्लासेस नोकरी या मागे धावताना व आहार-व्यवहाराच्या चुकीच्या पद्धतींमुळे परमेश्‍वराने जे शरीर आपल्याला दिले आहे, त्याकडे दुर्लक्ष होते व विविध रोगांना आमंत्रण दिले जाते. वास्तविक हे शरीर सांभाळण्याची आपली जबाबदारी आहे, परंतु त्याकडे दुर्लक्ष होऊन लहान वयात मधूमेह, उच्च रक्तदाब, हृदय रोग, नैराश्य यांना आपण बळी पडतो. आरोग्य सुधारण्यासाठी आपण डॉक्टरांकडे जातो, भल्या मोठ्या फी दिल्या जातात. त्यातूनही आरोग्य सुधारेलच याची शाश्‍वती नसते...

शाळा, क्लासेस नोकरी या मागे धावताना व आहार-व्यवहाराच्या चुकीच्या पद्धतींमुळे परमेश्‍वराने जे शरीर आपल्याला दिले आहे, त्याकडे दुर्लक्ष होते व विविध रोगांना आमंत्रण दिले जाते. वास्तविक हे शरीर सांभाळण्याची आपली जबाबदारी आहे, परंतु त्याकडे दुर्लक्ष होऊन लहान वयात मधूमेह, उच्च रक्तदाब, हृदय रोग, नैराश्य यांना आपण बळी पडतो. ..

मस्त पावसाळा सुरू झाला आहे. कधी जोराचा तर कधी रिम-झिम पाऊस पडत असतानाच आपल्या चटपटीत पदार्थांची आठवणं नाही आली तर नवलच! त्यासाठीच कमी वेळात होणारी ‘ब्रेडचा झटपट वडा’ ही रेसिपी नक्की ट्राय कराच! साहित्य : ब्रेड स्लाईस आठ ते दहा, उकडलेले बटाटे,..

विद्यार्थी मित्र-मैत्रिणींनो, उन्हाळ्याची सुटी सुरू झाली. तुम्ही दिवसभर भरपूर खेळणार, टी. व्ही. बघणार, आईला खायला दे, खायला दे म्हणून सतावणार. म्हणूनच तुम्हाला आईच्या, ताईच्या मदतीने करता येईल आणि तुम्हाला आवडेल अशी पाककृती दिली आहे. आईला जी जी मदत करणे श..

दोस्तानो, मागील लेखात आपण रंगीबेरंगी ‘फलमाधुरी‘ कशी बनवायची हे शिकलो. तुम्ही ते करून पाहिलं असेल याची खात्री आहे. या वेळी मी तुम्हांला एक सोपी पाककृती शिकवणार आहे. तर  चला, गुलाबाचं सरबत कसं बनवायचं ते शिकू या.... साहित्य: १ किलो साखर..

दोस्तांनो, आपल्यापैकी बहुतेकांना आईच्या मागे स्वयंपाकघरात लुडबुड करण्याची जाम हौस असते. आणि आईला कामात मदत करावी असं खूप वाटतं. पण आईच्या गडबडीच्या वेळात अशी लुडबुड केलेली तिला अजिबात आवडत नाही. मग परिणाम एकच... स्वयंपाकघरातून हकालपट्टी ...काय, होतं नं ..

गेलं वर्षभर आपण “विद्यार्थ्यांसाठी योगशिक्षण” या लेखमालेतून, मुलांना सोप्या प्रकारे योगाभ्यास कसा शिकवता येईल याविषयी बरीच चर्चा केली. अर्थात योगशास्त्रात प्रत्यक्ष अनुभूतीला खूप महत्त्व असल्यामुळे, फक्त चर्चा न करता, आसने, ध्यान, योगनिद्रा या व इतर अनेक योगप्रक्रिया मुलांना सुलभतेने कशा शिकवायच्या हेही पाहिलं. हे सगळं करताना, “ह्या सगळ्याचा मुलांवर चांगला परिणाम होतो याला पुरावा काय?” असा प्रश्न नक्कीच आपल्या सर्वांच्या मनामध्ये आला असेल...

मागच्या महिन्यात आपण मुलांना ध्यानाचं शिक्षण देण्याची गरज, त्याविषयीचं संशोधन, भारताबाहेर मुलांना ध्यान शिकवण्याच्याबाबतीत झालेले प्रयोग, त्याची यशस्विता अशा अनेक गोष्टींविषयी बोललो. या वेळी आपण मुलांना प्रत्यक्ष ध्यान कसं शिकवता येईल ते पाहू या. मुलांना..

शालेय विद्यार्थ्यांना योगशिक्षण देणे गरजेचे आहे हा विचार आता शिक्षणक्षेत्रात सर्व स्तरांवर मान्य झाला आहे. या शिक्षणाची व्याप्ती किती व कुठवर असावी, हे शिक्षण कशा प्रकारे दिले जावे याबाबत विविध चर्चा, अभ्यास चालू आहे. साधारणताः योगासने व सोपे ..

योगनिद्रा  नमस्कार मित्रांनो, मागच्या महिन्यात सांगितलेली योगनिद्रा घेऊन पाहिलीत की नाही? कसं वाटलं योगनिद्रा झाल्यावर? खूप शांत, छान असं वाटले की नाही ? हाच तर या योगनिद्रा प्रक्रियेचा हेतू आहे. या वेळी आपण आता आणखी मोठ्या वयोगटासाठी, म्ह..

  ‘डॉजबॉल’  मित्रांनो, ‘क्रीडांगण’ या नव्या सदरामध्ये तुम्हाला दर महिन्याला एका मैदानी खेळाची संपूर्ण माहिती मिळणार आहे. त्यामध्ये त्या खेळाचा इतिहास, नियम, मैदानाची मापे, खेळाडू याबाबत सविस..

योग निद्रा   नमस्कार बालमित्रांनो, मागच्या  महिन्यात २१ जूनला योगदिन साजरा झाला. तुमच्या शाळेतही त्या दिवशी नक्कीच कार्यक्रम झाला असेल, पण असा कार्यक्रम फक्त तुमच्या शाळेतच नाही तर संपूर्ण जगातल्या अनेक देशांमध्ये झाला बरं का !!! ..

मुलांना डब्यात काय काय देता येईल बरं ? उत्सुकतेने लुकलुकणारे डोळे आणि त्यात सामावलेल्या अनेक भावना.... कधी अश्रू तर कधी भीती, कधी आनंद तर कधी शंका, आई-बाबा असे का वागतात? मला शाळेत का जावं लागतं? याचा थांगपत्ता नसणारं बालमन. असे बरेच दिवस जातात मूल श..

नमस्कार, गेले पाच महिने आपण ‘विद्यार्थांसाठी योगाभ्यास‘ या विषयाच्या निमित्ताने भेटत आहोत. मुलांच्या मनामध्ये योगाविषयी आवड कशी निर्माण करता येईल हे आपण अगदी सोप्या, पण मुलांना आकर्षण वाटेल अशा तंत्रांचा वापर करून समजावून घेतले. योगशास्त्र ही भारताने विश्वाला दिलेली अमोल अशी देणगी आहे आणि हे फक्त आपणच म्हणत नसून, जगातल्या सर्व देशांनी एकमुखाने मान्य केले आहे. २०१५ साली संयुक्त राष्ट्रसंघाने (UNO) २१ जून हा आंतरराष्ट्रीय योग दिवस साजरा करण्याची घोषणा केली. ज्याचा नुसता उल्लेख होताच ..

    योग निद्रा  मागील भागात आपण योगनिद्रा, तिचं स्वरूप, विद्यार्थ्यांसाठी तिची उपयुक्तता, संशोधन याविषयी मनोरंजक माहिती बघितली. या भागापासून आपण ही योगनिद्रा वेगवेगळ्या वयोगटातील मुलांना प्रत्यक्षपणे कशी देता येईल हे पाह..

आपल्या मुलांना नेमक काय द्यायचं ह्या प्रश्नाचं उत्तर आहे या लेखमालेत . ..

योगनिद्रा : प्रभावी योग प्रकार   योगशास्त्रामध्ये अत्यंत प्रभावी व शक्तिशाली अशा अनेक योगप्रक्रिया आपल्या बुद्धिमान व दूरदर्शी पूर्वजांनी (ऋषीमुनींनी) आपल्यासाठी उपलब्ध करून दिलेल्या आहेत . त्यातील योगनिद्रा ही अशीच एक उत्तम क्रिया आहे. नियमितपणे तिचा अभ्यास केल्याने शरीर, मन, बुद्धी, भावना यांवर उत्तम परिणाम अनेक वर्षांच्या संशोधनातून अनुभवता आलेले आहेत. विद्यार्थ्यांनाही या योगनिद्रेचे अनेक उपयोग होऊ शकतात :  - आकलनशक्ती वाढते.  - ग्रहणशक्ती आणि असलेल्या ..

निसर्गातले आकार योगा मधल्या विविध आसनांमधून पाहायला मिळतात. ही आसने करायलाही मुलांना खूप आवडतील. ..

मला ग्रीन पराठा आवडतो, मला लाल सुप्पू आवडतं , असे लहान मुलांचे संवाद बरेचदा ऐकायला मिळतात. त्यांची ही आवड कशी बरं तयार होते? ..

प्रत्येक ऋतुमानाप्रमाणे जसे राहणीमान बदलते, तसे अन्नपदार्थांमध्येही बदल करणे हितकारक असते...

पुढील लेखमालेत ० ते ८  वयोगटातील मुलांच्या आहार विषयी आपण क्रमशः जाणून घेणार आहोत व त्यामुळे ही लेखमाला पालकांना उद्देशून लिहिलेली आहे. ० ते ८ वयोगटातील आपल्या मुलांना परिपूर्ण आहार त्यांच्या वाढीच्या टप्प्यांप्रमाणे कसा देता येईल याची आपण या लेखमालेत माहिती करून घेऊ...

अगदी छोट्या छोट्या मजेशीर योगक्रियांमधून पालक मुलांना अगदी घरबसल्या देखील ताणमुक्त करू शकतील. आणि अर्थातच मुलांना हे शिकवताना त्याना स्वतःलाही खूप मजा वाटेल...

१. खाल गाजर, मुळे तर होतील सुंदर डोळे. २. सकाळी नाश्ता करावा मस्त, मोड आलेले धान्य करावे फस्त. ३.डाळी भाजीचे करावे सूप, बाळाला येईल सुंदर रूप. ४. तराट्याच्या भाजीला म्हणू नका स्वस्त ,आरोग्य तुमचे ती राखेल मस्त. ५.जवळ करा लिंबू संत्री, दूर होईल पोटाची..

एक सुसंस्करित नागरिक, चांगला माणूस घडवायचा असेल तर, ‘शैक्षणिक गुणवत्ता’ एवढाच मर्यादित दृष्टिकोन ठेवता येणार नाही. बालवयापासूनच शारीरिक, मानसिक, बौद्धिक, भावनिक, सामाजिक अशा सर्व स्तरांवर विकास व्हायला हवा. अशा संतुलित विकासासाठी, प्राचीन भारतीय वैभवशाली परंपरेतून उगम पावलेले, टिकलेले, बहरलेले ‘योगशास्त्र’ हे एकमेव उत्तर आहे. ..

साहित्य : पातळ पोहे, किसलेले गाजर, बीट, मोड आलेले हिरवे मूग, खोबर्याचा चव, बारीक चिरलेला टोमॅटो, कांदा, कोथिंबीर, कोबी, मुठभर डाळं, चवीप्रमोण मीठ व साखर, लिंबाचा रस, फोडणीचे साहित्य. कृती : एका वाटीमध्ये पातळ पोहे घ्या. त्यात मोड आलेले हिरवे मूग, किसलेले गाजर, बीट घाला. त्यानंतर ओल्या खोबर्याचा चव भरपूर घाला. नंतर बारीक चिरलेला कांदा, टोमॅटो, कोथिंबीर, कोबी घाला. चवीप्रमाणे मीठ व साखर घालून वरून थोडे लिंबू पिळा. ..

साहित्य : पातळ पोहे, दही, दूध, गूळ, मीठ, काजू, बदाम, खारकेचे तुकडे, सुके खोबरे, खसखस. कृती : एका वाटीमध्ये पातळ पोहे घ्या. त्यात एक चमचा दही व दूध घाला. ..

साहित्य : पोळीसाठी तेल, मीठ घालून भिजवलेली कणिक; वाफवून जाडसर वाटलेला ताजा वाटाणा; बारीक चिरलेली सिमला मिरची; गाजराचा किस; उकडून कुस्करलेला बटाटा; कोथिंबीर; लिंबाचा रस; तेल फोडणीसाठी; बटर; मिरपूड आणि मीठ...

मुलांनो, आपण या लेखात आरोग्यदिन साजरा करणार आहोत. कसा माहीत आहे का? आपल्या आरोग्याची आपणच काळजी कशी घ्यावी, हे जाणून घेऊन! आई-बाबा तर काळजी घेतातच; पण आपणसुद्धा स्वतःची काळजी घ्यायला शिकू या...

: ब्रेड स्लाईस आठ ते दहा, उकडलेले बटाटे, तिखट मीठ, चवीनुसार दाणेकुट खोबरे प्रत्येकी एक चमचा, अर्धा चमचा भाजलेली खसखस, तेल, कोथिंबीर, काजूचे तुकडे, ..